düşünüyorum öyleyse varım diyen filozof ne demek?

René Descartes ve "Düşünüyorum, Öyleyse Varım"

René Descartes (31 Mart 1596 – 11 Şubat 1650), Fransız filozof, matematikçi ve bilim insanı olarak tanınır. Özellikle Kartezyen felsefe olarak bilinen felsefi yaklaşımı ve "Düşünüyorum, öyleyse varım" (Latince: Cogito, ergo sum) sözüyle ünlüdür. Bu ifade, Batı felsefesinin ve modern düşüncenin temel taşlarından biri olarak kabul edilir.

Hayatı ve Eserleri

Descartes, Fransa'nın La Haye en Touraine (günümüzde Descartes olarak bilinir) şehrinde doğdu. Küçük yaşta babasını kaybettikten sonra büyükannesi tarafından büyütüldü ve Cizvit Koleji'nde eğitim gördü. Eğitiminde felsefe, matematik ve diğer bilim dallarında yetkinleşti.

• Başlıca Eserleri:

  • Dünya (Le Monde) (1633, ölümünden sonra yayınlandı)
  • Aklın Yönetimi için Kurallar (Regulae ad directionem ingenii) (1628, ölümünden sonra yayınlandı)
  • Metot Üzerine Konuşma (Discours de la Méthode) (1637)
  • Felsefenin İlkeleri (Principia Philosophiae) (1644)
  • Ruhun Tutkuları (Les Passions de l'âme) (1649)

"Düşünüyorum, Öyleyse Varım" (Cogito, Ergo Sum)

Descartes'ın felsefesinin merkezinde, bilgiye ulaşmak için sistematik bir şüphe yöntemi bulunur. Her şeyden şüphe ederek, kesin ve sarsılmaz bir temele ulaşmayı amaçlamıştır. Bu süreçte, duyularımızın bizi yanıltabileceğini, rüyalarımızın gerçek gibi görünebileceğini ve hatta kötücül bir dehanın bizi sürekli olarak kandırabileceğini düşünmüştür.

Ancak, her şeyden şüphe etse bile, şüphe ettiğinden şüphe edemeyeceğini fark etmiştir. Yani, şüphe eden bir "ben" vardır. Bu "ben"in varlığı, şüphe edilemez bir gerçektir. İşte bu noktada Descartes, meşhur "Düşünüyorum, öyleyse varım" sonucuna ulaşır.

• Anlamı ve Önemi:

  • Bu ifade, Descartes'ın epistemoloji anlayışının temelini oluşturur.
  • "Ben"in (yani bilincin) varlığının, dış dünyadan önce geldiğini savunur.
  • Bu ifade, modern felsefe'nin başlangıcı olarak kabul edilir.
  • Rasyonalizm akımının önemli bir temsilcisidir ve aklın bilgi edinmedeki rolünü vurgular.

Felsefi Yaklaşımı

Descartes, sadece "Düşünüyorum, öyleyse varım" ifadesiyle değil, aynı zamanda felsefi yaklaşımıyla da etkili olmuştur.

• Düalizm (İkicilik): Descartes, zihin ve beden arasında kesin bir ayrım yapar. Zihin, düşünen, bilinçli ve özgür bir tözdür. Beden ise mekanik, maddi ve deterministik bir tözdür. Bu ayrım, Kartezyen düalizmi olarak bilinir.
• Analitik Geometri: Descartes, matematiğe yaptığı katkılarla da tanınır. Analitik geometri alanında yaptığı çalışmalar, cebir ve geometriyi birleştirerek yeni bir matematiksel yaklaşım sunmuştur.
• Bilimsel Metot: Descartes, bilimsel araştırmalarda sistematik bir yaklaşımı savunmuştur. Gözlem, deney ve akıl yürütme yoluyla bilgiye ulaşmayı önermiştir.

Eleştiriler ve Etkileri

Descartes'ın felsefesi, pek çok eleştiriye maruz kalmıştır. Özellikle düalizm anlayışı, zihin ve beden arasındaki etkileşimi açıklamakta zorlandığı için eleştirilmiştir. Ayrıca, "Düşünüyorum, öyleyse varım" ifadesinin, solipsizm (tekbencilik) sorununa yol açabileceği de ileri sürülmüştür.

Ancak, Descartes'ın etkisi yadsınamaz. Felsefesi, sonraki düşünürleri derinden etkilemiş ve modern felsefe'nin gelişimine önemli katkılar sağlamıştır. Özellikle Immanuel Kant, Baruch Spinoza ve Gottfried Wilhelm Leibniz gibi filozoflar, Descartes'ın fikirlerinden etkilenmişlerdir.

Sonuç

René Descartes, "Düşünüyorum, öyleyse varım" ifadesiyle felsefe tarihine damgasını vurmuş bir düşünürdür. Kartezyen felsefe olarak bilinen felsefi yaklaşımı, modern felsefe'nin temelini oluşturmuş ve sonraki düşünürleri derinden etkilemiştir. Matematik ve bilim alanındaki çalışmalarıyla da tanınan Descartes, Batı düşüncesinin en önemli figürlerinden biri olarak kabul edilir.